Inne życie

Dopiero co, z radości, mogłam rozprostować palce trzymane mocno za Andrzeja Franaszka i spisaną przez niego biografię Czesława Miłosza, która otrzymała Literacką Nagrodę NIKE od czytelników. Ciesząc się również z nagrody głównej przyznanej za "Książkę twarzy" Markowi Bieńczykowi. A teraz już mogę wziąć do rąk kolejną biografię, kolejne oblicze i jedną z najbardziej intrygujących ‘twarzy’ literackiego rdzenia, kwintesencji, sensu moich czytelniczych zauroczeń.

I choć jeszcze przed chwilą miałam przed oczami, tuż za szybą okna, Tatry i poranny powiew podhalańskiego powietrza, zostawiałam Zakopane i rozświetlone jesiennym słońcem szczyty niewzruszonego trwania, myśląc jedynie o zbliżającym się dniu, kiedy jedna z najbardziej oczekiwanych przeze mnie książek będzie na wyciągnięcie ręki. I mam tylko cichą nadzieję, że mi wybaczy jej autor, iż ośmielę się, w najbliższym czasie, stać się jego obejmującymi dłońmi, wzrokiem przenikliwie spoglądającym zza okularów. Oddechem osiadającym blisko warg, tak by poczuć smak, a jednocześnie nie zatracić się w zbyt zachłannym pochwytywaniu każdego, zapisanego przez niego słowa, ale oddać się jego powolnemu delektowaniu. By przeistoczyć się w cień i poranną mgłę, tylko po to, by podążać krok w krok po śladach jego stóp i móc zamieszkać w przestrzeni, którą sam przeniknął. Przekroczyć próg "Innego życia. Biografii Jarosława Iwaszkiewicza" wtulając się we fragmenty nietuzinkowego życiorysu, stając się zapewne i cieniem samej siebie, bo jak zawsze nie będę miała siły na najkrótsze nawet rozstanie z Panem Jarosławem. Z jego życiem skrupulatnie poskładanym z odkurzonych kawałeczków, fragmentów prawdziwych oblicz, chociażby chwilowych, wypełniających pustkę, otrzymujących nową odsłonę, rzeźbę pełną popękań, ale jakże prawdziwą, wyłaniającą się zza kotary nieprzychylnego czasu, wydobywając się świetliście spod warstwy zapomnienia. Życia powracającego na kartkach pierwszego tomu rozpoczynającego kolejną wędrówkę w świat najbliższy memu sercu, w świat Pisarza, który odmienia mnie samą niezmiennie, ofiarowując najczulsze spotkania z podskórnie odczuwaną wrażliwością.

I gdy myślą wracam do poprzednich książek Radosława Romaniuka: „Dramatu religijnego Tołstoja”, która dla mnie była przeżyciem wręcz metafizycznym, a o jej bohaterze Jarosław Iwaszkiewicz notował w swoim dzienniku: Tołstoj uczył "jak żyć"  czy do portretów niezwykłych kobiet, towarzyszek życia sławnych pisarzy, które ujął w przepięknej ramie „One”, to wydaje się, że Pan Jarosław nie mógłby dzisiaj zaznać większego szczęścia wiedząc w czyich dłoniach narodziła się powtórnie historia jego życia. Odradzając się z popiołów starych zdjęć, odzyskując ostrość rysów i przysłuchując się jak jego serce odmierza, na nowo, każdą sekundę wyślizgując się z objęć śmierci. Stając się nieśmiertelnym, wiecznym zapisem istnienia. 

Znakomita książka! Piszę z rozmysłem "książka", ponieważ - nie tracąc nic z walorów naukowych - jest to dzieło "do czytania", przykuwające uwagę czytelnika, pasjonujące w lekturze. Daje się ono czytać na kilka sposobów: jak życiorys artysty, jako prolegomena do dziejów polskiej inteligencji i jako zarys historii polskiej literatury i kultury w okresie dwudziestolecia międzywojennego. (...) Poszczególne tematy i motywy tej opowieści kreśli autor z niesłychaną dbałością o szczegóły, które czerpie z rozmaitych i wielorakich źródeł, nieraz z nieznanych lub trudno dostępnych tekstów archiwalnych. Jego erudycja jest imponująca! Umie przy tym zachować delikatną równowagę pomiędzy wiernością faktom, a ich interpretacją, wielorakością danych, a przejrzystym tokiem narracji. 
Brzmi przepysznie. Dlatego uciekam, chowam się w "Innym życiu..." przechodząc na drugą stronę literackiego lustra, aby odnaleźć znajomą twarz Pana Jarosława, wziąć go pod ramię i zgubić ścieżkę powrotną pod kobiercem jesiennych liści.

Radosław Romaniuk

"Inne życie. Biografia Jarosława Iwaszkiewicza"

tom 1

wyd. Iskry, Warszawa 2012